Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W trzynastym okresie raportowania tj. od 21 lipca do 20 września 2020 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -82 mm. W analizowanym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 29 mm w stosunkudo poprzedniego okresu (11 VII - 10 IX). Natomiast w stosunku do pierwszego okresu raportowania (21 III- 20 V) nastąpił wzrost KBW o 18 mm.

Największy deficyt wody notowany jest na terenach: Gór Świętokrzyskich, Równiny Gryfickiej, Wysoczyzny Łobeskiej, Łaskiej, Pojezierza Poznańskiego, Ińskiego, Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej oraz w Kotlinie Milickiej, wynosi od -140 do -179 mm. Stosunkowo duży niedobór wody wystąpił również na Żuławach, Pojezierzu Mrągowskim, Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, Równinie Bielskiej, Wysoczyznach: Drohiczyńskiej oraz Siedleckiej na których deficyt wody wynosi od -140 do -159 mm.

Na znacznym obszarze kraju notowano deficyt wody wynoszący od -50 do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.

Susza rolnicza występuje na terenie województw:

• świętokrzyskiego,
• wielkopolskiego,
• łódzkiego,
• zachodniopomorskiego,
• pomorskiego,
• dolnośląskiego,
• opolskiego,
• kujawsko-pomorskiego,
• lubuskiego,
• mazowieckiego,
• warmińsko-mazurskiego,
• lubelskiego,
• podkarpackiego,
• śląskiego,
• małopolskiego,
• podlaskiego.

Susza notowana jest w uprawach:

• Rzepaku i rzepiku,
• Ziemniaka,
• Kukurydzy na kiszonkę,
• Kukurydzy na ziarno,
• Buraka cukrowego,
• Roślin strączkowych.

Zasięg suszy w stosunku do poprzedniego okresu raportowania (11.07-10.09.2020 r.) zwiększył się w uprawach:

• Ziemniaka,
• Kukurydzy na kiszonkę,
• Kukurydzy na ziarno,
• Buraka cukrowego,
• Roślin strączkowych.

W trzynastym okresie raportowania od 21 lipca do 20 września 2020 r. największe zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło wśród upraw rzepaku rzepiku. Suszę w tych uprawach odnotowano w 770 gminach Polski (31,09% gmin kraju).

Odnotowano ją we wszystkich województwach kraju na powierzchni 4,55% gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepikuw poszczególnych województwach przedstawia tab. 1.

Tab. 1. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku

Suszę rolniczą notowano także w uprawach ziemniaka. Odnotowano ją w 440 gminach Polski (17,76% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie o 384 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 15,50 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 15 województwach na powierzchni 2,06% gruntów ornychtj. o 1,93 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w województwach przedstawia tab. 2.

Tab. 2. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

W tym okresie raportowania zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło również wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach odnotowano w 182 gminach Polski (7,35% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie o 112 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 4,52 punktu procentowego więcejniż w poprzednim okresie.

Odnotowano ją w 13 województwach na powierzchni 0,61% gruntów ornych tj. o 0,46 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawiatab. 3.

Tab. 3. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

W tym okresie raportowania zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło również wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach odnotowano w 120 gminach Polski (4,84% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenieo 72 gminy z wystąpieniem suszy tj. o 2,90 punktu procentowego więcejniż w poprzednim okresie.

Odnotowano ją w 10 województwach na powierzchni 0,37% gruntów ornychtj. o 0,27 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawia tab. 4.

Tab. 4. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach buraka cukrowego. Odnotowano jąw 59 gminach Polski (2,38% gmin kraju) W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie liczby gmin z wystąpieniem suszy o 56,tj. o 2,26 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 9 województwach na powierzchni 0,13% gruntów ornychtj. o 0,13 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawia tab. 5.

Tab. 5. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Susza rolnicza została odnotowana została również w uprawach roślin strączkowych. Wystąpiła w 31 gminach Polski (1,25% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie liczby gmin z wystąpieniem suszyo 21, tj. o 0,85 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Susza wystąpiła w 8 województwach na powierzchni 0,03% gruntów ornychtj. o 0,02 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawia tab. 6.

Tab. 6. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Tegoroczny lipiec był stosunkowo chłodny, zwłaszcza w północno-zachodniej oraz miejscami w południowej części kraju, gdzie zimniej było od normy wieloletniej o ok. 0,5°C. Na pozostałym obszarze Polski temperatura powietrza była w normie. Najcieplej było w południowych i południowo-zachodnich rejonach, ponad 19°C. Na przeważającym terytorium kraju notowano od 17 do 19°C, jedynie na północy było nieco chłodniej od 15 do 16°C.

Natomiast tegoroczny sierpień był ciepły. W zachodnich rejonach Polski oraz w Kotlinie Sandomierskiej notowano temperaturę powietrza od 20 do ponad 21°C i na tych obszarach było cieplej od normy wieloletniej o ponad 2°C. Na pozostałym terytorium kraju również było ciepło od 18 do 20°C, cieplej od normy o 1-2°C.

W pierwszej i drugiej dekadzie września najcieplejszym regionem kraju była Nizina Śląska z temperaturą od 15,5 do ponad 16°C (w pierwszej dekadzie) i od 16 do 17,5°C (w drugiej dekadzie). Natomiast najchłodniejszymi rejonami kraju były obszary Polski północnej od 13 do 15°C (w pierwszej dekadzie) oraz północno-wschodniej od 14 do 15°C.

Opady lipca charakteryzowały się dużą zmiennością. Szczególnie małe poniżej 30 mm notowano w południowo-zachodniej i północno-wschodniej części kraju, stanowiące poniżej 40% normy. Natomiast najwyższe opady wynoszące ponad 150 mm notowano w południowej części kraju oraz nieco mniejsze od 60 do 90 mm w północnej Polsce, stanowiły 90-110% normy. Na przeważającym terytorium kraju notowano opady od 30 do 60 mm (40-90% normy).

W sierpniu na bardzo dużym obszarze Polski notowano opady od 60 do 120 mm stanowiące od 100 do 160% normy wieloletniej, jedynie w północnych rejonach kraju oraz na Wyżynie Lubelskiej, Małopolskiej oraz w Kotlinie Sandomierskiej opady były nieco niższe od 40 do 60 mm (60-100% normy).

W pierwszej dekadzie września najniższe opady notowano na Ziemi Lubuskiejod poniżej 5 do 10 mm. Nieco większe opady wynoszące od 5 do 20 mm wystąpiływ południowej części Niziny Mazowieckiej i Podlaskiej w Górach Świętokrzyskichoraz w północnych terenach Pojezierza Mazurskiego. Na pozostałych obszarze kraju opady były już większe od 20 do ponad 50 mm.

W drugiej dekadzie września w wielu miejscach Polski nie odnotowano opadów atmosferycznych lub też wystąpiły w niewielkiej ilości nie przekraczającej 5 mm.

Ostatnie bardzo małe opady lub nawet ich brak spowodowały, że wartości klimatycznego bilansu wodnego uległy znacznemu obniżeniu co sprawiło, że wzrósł deficyt wody dla roślin uprawnych. W wyniku tych niekorzystnych zmian wilgotnościowych - zasięg suszy rolniczej uległ zwiększeniu w uprawach: ziemniaka, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, buraka cukrowego oraz roślin strączkowych.

Obecnie największe niedobory wody odnotowano na terenie woj. świętokrzyskiego,w nieco mniejszym stopniu na obszarze woj.: wielkopolskiego, łódzkiego, opolskiegooraz zachodniopomorskiego.

Z poważaniem
Dyrektor

Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB, Dr hab. Rafał Pudełko, Dr Katarzyna Żyłowska, Dr Jan Jadczyszyn, Mgr Piotr Koza, Mgr Elżbieta Wróblewska, Mgr Agata Ścibior