Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W ósmym okresie raportowania tj. od 1 czerwca do 31 lipca 2020 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -20 mm. W analizowanym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 48 mm w stosunku do poprzedniego okresu(21 V - 20 VII). Natomiast w stosunku do pierwszego okresu raportowania (21 III- 20 V) nastąpił wzrost KBW o 80 mm.

Obszar z największym deficytem wody nie uległ zmianie i w dalszym ciągu notowany jest na terenie Pobrzeża Szczecińskiego (Uznam, Wolin, Równina: Wkrzańska, Wełtyńska, Pyrzycka oraz Wzgórze Bukowe), wynosi od -160 do -199 mm. Na tym terenie deficyt wody w stosunku do poprzedniego okresu (21 V – 20 VII) zwiększył się o 10 mm. Duże niedobory wody od -120 do -159 mm nadal wystąpiły w zachodniej części Pojezierza Pomorskiego oraz Wielkopolskiego. Na znacznym obszarze kraju notowano deficyt wody od -50 do -119 mm. W południowych rejonach Polski nie notowano niedoborów wody dla roślin uprawnych.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.

Susza rolnicza występuje na terenie województw:

• Zachodniopomorskiego,
• Wielkopolskiego,
• Lubuskiego,
• Dolnośląskiego,
• Pomorskiego,
• Łódzkiego,
• Warmińsko-mazurskiego,
• Podlaskiego,
• Podkarpackiego,
• Kujawsko-pomorskiego.

Susza notowana jest w uprawach:

• Kukurydzy na ziarno,
• Kukurydzy na kiszonkę,
• Krzewów owocowych,
• Roślin strączkowych,
• Warzyw gruntowych,
• Zbóż jarych,
• Tytoniu,
• Zbóż ozimych,
• Truskawek,
• Chmielu,
• Ziemniaka,
• Drzew owocowych.

W ósmym okresie raportowania od 1 czerwca do 31 lipca 2020 r. największe zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach odnotowano w 295 gminach Polski (11,91% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 175 gmin z wystąpieniem suszytj. o 7,07 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 10 województwach na powierzchni 2,11% gruntów ornychtj. o 1,53 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 1.

Tab. 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

W tym okresie raportowania zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło również wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach odnotowano w 295 gminach Polski (11,91% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 175 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 7,07 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 10 województwach na powierzchni 2,11% gruntów ornychtj. o 1,53 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 2.

Tab. 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

W ósmym okresie raportowania suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. Wystąpiła w 198 gminach Polski (7,99% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie gmin z wystąpieniem suszy o 4,64 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 7 województwach na powierzchni 1,87% gruntów ornych, tj.o 1,18 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród krzewów owocowych w poszczególnych województwach przedstawia tab. 3.

Tab. 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Susza rolnicza została odnotowana w uprawach roślin strączkowych. Wystąpiła w 163 gminach Polski (6,58% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie liczby gmin z wystąpieniem suszy o 100, tj. o 4,04 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Wystąpiła w 6 województwach na powierzchni 1,10% gruntów ornych tj. o 0,82 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawia tab. 4.

Tab. 4. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Suszę rolniczą notowano w uprawach warzyw gruntowych, wystąpiła w 52 gminach Polski (2,10% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie o 41 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 1,66 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Susza wystąpiła w 4 województwach na powierzchni 0,17% gruntów ornych tj. o 0,15 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach przedstawia tab. 5.

Tab. 5. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

W tym okresie suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż jarych. Wystąpiła w 40 gminach Polski (1,61% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło obniżenie o 9 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 0,37 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 3 województwach na powierzchni 0,13% gruntów ornych, tj. o 0,08 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród zbóż jarych w poszczególnych województwach przedstawiatab. 6.

Tab. 6. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Suszę rolniczą notowano w uprawach tytoniu, wystąpiła w 40 gminach Polski (1,61% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 30 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 1,21 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 3 województwach na powierzchni 0,13% gruntów ornych, tj. o 0,12 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród tytoniu w poszczególnych województwach przedstawiatab. 7.

Tab. 7. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

W tym okresie suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż ozimych. Wystąpiła w 3 gminach Polski (0,12% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło obniżenie o 21 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 0,85 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 2 województwach, szczegółowe dane dotyczące suszy wśród zbóż ozimych w poszczególnych województwach przedstawia tab. 8.

Tab. 8. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach truskawek. Odnotowano ją w 3 gminach Polski (0,12% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zmniejszenie o 1 gminę z wystąpieniem suszy, tj. o 0,04 punktu procentowego mniejniż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 2 województwach. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach w tych uprawach przedstawia tab. 9.

Tab. 9. Zasięg suszy w uprawach truskawek

Susza rolnicza wystąpiła w uprawach chmielu. Odnotowano ją w 3 gminach Polski (0,12% gmin kraju). Wystąpiła w 2 województwach. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 10.

Tab. 10. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach ziemniaka. Odnotowano ją w 2 gminach Polski (0,08% gmin kraju). Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach województwach przedstawia tab. 11.

Tab. 11. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Susza rolnicza wystąpiła w uprawach drzew owocowych. Odnotowano ją w 2 gminach Polski (0,08% gmin kraju). Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach województwach przedstawia tab. 12.

Tab. 12. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca najcieplej było w szerokim pasie Polski środkowej. W pierwszej dekadzie od 14 do 16°C a w drugiej od 19,5 do ponad 20,5°C. W południowych a zwłaszcza w północnych rejonach kraju było chłodniej od 12 do 14°C w pierwszej dekadzie a w drugiej od poniżej 16 do 19,5°C. Natomiast w trzeciej dekadzie najcieplej było we wschodnich rejonach kraju od 20 do ponad 20,5°C. Na przeważającym obszarze Polski notowano od 19 do 20°C. Najniższa temperatura powietrza wystąpiła w południowo-zachodniej części kraju od 16 do 19°C.

Pierwsza i trzecia dekada lipca pod względem termicznym była zróżnicowana z chłodnym obszarem w północnej części kraju (od 16 do 18,5°C) oraz cieplejszym południowym terytorium, gdzie notowano od 18,5°C a miejscami nawet do ponad 20°C. W drugiej dekadzie lipca najniższą temperaturę powietrza notowano w południowej części Polski do 16,5°C. Najwyższe wartości do ponad 18°C wystąpiły w województwie lubuskim, na Mazowszu oraz na Pojezierzu Wielkopolskim.

W każdej dekadzie czerwca opady na dużej powierzchni Polski były wysokie lub bardzo wysokie wynoszące od 15 do 100 mm (a w drugiej i trzeciej dekadzie nawet ponad 100 mm) . W pierwszej i drugiej dekadzie w północno-zachodniej części kraju opady były niższe, od poniżej 5 do 15 mm. Tej wielkości opadów notowano na Wyżynie Śląskiej, Krakowsko-Częstochowskiej oraz Małopolskiej w pierwszej dekadzie a w drugiej na Nizinie Podlaskiej.

Opady w pierwszej dekadzie lipca charakteryzowały się dużą zmiennością, z wieloma małymi obszarami o wysokich wielkościach (burzowe) wynoszące od 20 do ponad 50 mm. Natomiast szczególnie małe opady notowano w południowo-zachodniej części kraju od kilku do 10 milimetrów. W drugiej dekadzie lipca najwyższe opady wynoszące od 30 do ponad 100 mm notowano w południowej części kraju, a także na Pojezierzu Iławskim i Chełmińsko-Dobrzyńskim. Najniższe opady poniżej 15 mm notowano na Ziemi Lubuskiej, Nizinie Szczecińskiej, Pojezierzu Gnieźnieńskim, wschodniej części Pojezierza Mazurskiego oraz na Nizinie Podlaskiej. W trzeciej dekadzie tego miesiąca notowano na bardzo dużym obszarze Polski niskie opady wynoszące do 10 mm, a miejscami nawet ich brak. Jedynie miejscami wystąpiły opady o nie dużym zasięgu (burzowe) wynoszące od 10 do 35 mm.

Stwierdzamy, że największe niedobory wody dla roślin uprawnych w okresieod 1 czerwca do 31 lipca występują w północno-zachodniej Polsce.

Wysokie opady na znacznym obszarze kraju w całym rozpatrywanym okresie powodowały, że notowany jest mały deficyt wody. Szczególnie duże wartości klimatycznego bilansu wodnego wystąpiły w południowym obszarze Polski. Duży nadmiar wody notowany jest w dalszym ciągu w południowych terenach woj.: dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego, lubelskiego oraz mazowieckiego.

Zasięg suszy w stosunku do poprzedniego okresu raportowania zmniejszył się w uprawach:

• zbóż jarych,
• zbóż ozimych,
• truskawek.

W uprawach tych zmniejszeniu uległa liczba gmin oraz procent potencjalnej powierzchni gruntów ornych z suszą rolniczą.

Natomiast w uprawach:

• kukurydzy na ziarno,
• kukurydzy na kiszonkę,
• krzewów owocowych,
• roślin strączkowych,
• warzyw gruntowych
• tytoniu

zasięg suszy uległ wzrostowi.

W dalszym ciągu w północno-zachodniej Polsce występuje brak dostatecznej ilości opadów, powodując nadal duże niedobory wody w glebie na tym terenie. Występujący duży deficyt wody powoduje, że susza notowana jest na terenie woj. zachodniopomorskiego, wielkopolskiego, lubuskiego, pomorskiego oraz dolnośląskiego. W mniejszym stopniu niedobory wody dotyczą również województwa łódzkiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, podkarpackiego oraz kujawsko-pomorskiego.

Z poważaniem
Dyrektor

Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB, Dr hab. Rafał Pudełko, Dr Katarzyna Żyłowska, Dr Jan Jadczyszyn, Mgr Piotr Koza, Mgr Elżbieta Wróblewska, Mgr Agata Ścibior