Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W jedenastym okresie raportowania tj. od 1 lipca do 31 sierpnia 2020 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -76 mm. W analizowanym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 3 mm w stosunkudo poprzedniego okresu (21 VI - 20 VIII). Natomiast w stosunku do pierwszego okresu raportowania (21 III- 20 V) nastąpił wzrost KBW o 24 mm.

Największy deficyt wody notowany jest na terenie Niziny Południowowielkopolskiej, wynosi od -160 do -209 mm. Jednakże na tym terenie deficyt wody w stosunku do poprzedniego okresu (21 VI – 20 VIII) zmniejszył się o 10 mm. Duże niedobory wody wystąpiły również na Pojezierzu Zachodniopomorskim wynoszące od -160 do -199 mm.

Na Nizinie Śląskiej oraz Środkowopolskiej notowany był deficyt wody od -160 do -189 mm. Na znacznym obszarze kraju notowano deficyt wody od -50 do -159 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.

Susza rolnicza występuje na terenie województw:

• Wielkopolskiego,
• Dolnośląskiego,
• Zachodniopomorskiego,
• Pomorskiego,
• Świętokrzyskiego,
• Łódzkiego,
• Opolskiego,
• Lubelskiego,
• Podkarpackiego,
• Lubuskiego,
• Warmińsko-mazurskiego,
• Kujawsko-pomorskiego,
• Mazowieckiego,
• Małopolskiego,
• Podlaskiego,
• Śląskiego.

Susza notowana jest w uprawach:

• Kukurydzy na kiszonkę,
• Kukurydzy na ziarno,
• Krzewów owocowych,
• Ziemniaka,
• Roślin strączkowych,
• Chmielu,
• Warzyw gruntowych,
• Buraka cukrowego,
• Tytoniu.

W jedenastym okresie raportowania od 1 lipca do 31 sierpnia 2020 r. największe zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach odnotowano w 440 gminach Polski (17,76% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło obniżenie o 430 gmin z wystąpieniem suszytj. o 17,36 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją we wszystkich województwach na powierzchni 1,65% gruntów ornych tj. o 6,26 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 1.

Tab. 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

W tym okresie raportowania zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło również wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach odnotowano w 358 gminach Polski (14,45% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło obniżenie o 468 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 18,90 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie.

Odnotowano ją we wszystkich województwach na powierzchni 1,26% gruntów ornych tj. o 5,92 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 2.

Tab. 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

W jedenastym okresie raportowania suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. Wystąpiła w 276 gminach Polski (11,14% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zmniejszenie gmin z wystąpieniem suszy o 368 tj. o 14,89 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie.

Odnotowano ją w 15 województwach na powierzchni 0,99% gruntów ornych, tj.o 6,00 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród krzewów owocowych w poszczególnych województwach przedstawia tab. 3.

Tab. 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach ziemniaka. Odnotowano ją w 128 gminach Polski (5,17% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zmniejszenie o 235 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 9,48 punktu procentowego mniej niżw poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 11 województwach na powierzchni 0,39% gruntów ornych tj. o 1,88 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w województwach przedstawia tab. 4.

Tab. 4. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Susza rolnicza została odnotowana w uprawach roślin strączkowych. Wystąpiła w 105 gminach Polski (4,24% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zmniejszenie liczby gmin z wystąpieniem suszy o 169, tj. o 17,56 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania.

Wystąpiła w 10 województwach na powierzchni 0,3% gruntów ornych tj. o 4,03 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawia tab. 6.

Tab. 6. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Susza rolnicza wystąpiła w uprawach chmielu. Odnotowano ją w 11 gminach Polski (0,44% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło obniżenie o 179 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 7,23 punktu procentowego mniej niżw poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 3 województwach na powierzchni 0,02% gruntów ornych, tj. o 0,72 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 7.

Tab. 7. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Suszę rolniczą notowano w uprawach warzyw gruntowych. Wystąpiła w 10 gminach Polski (0,4% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zmniejszenie o 256 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 10,34 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie.

Susza wystąpiła w 3 województwach na powierzchni 0,02% gruntów ornych tj. o 1,26 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach przedstawia tab. 8.

Tab. 8. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach buraka cukrowego. Odnotowano jąw 7 gminach Polski (0,28% gmin kraju) w 3 województwach na powierzchni 0,01% gruntów ornych.

Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach przedstawia tab. 9.

Tab. 9. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Suszę rolniczą notowano w uprawach tytoniu, wystąpiła w 4 gminach Polski (0,16% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił zmniejszenie o 187 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 7,55 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 2 województwach. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród tytoniu w poszczególnych województwach przedstawia tab. 10.

Tab. 10. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Tegoroczny lipiec był stosunkowo chłodny, zwłaszcza w północno-zachodniej oraz miejscami w południowej części kraju, gdzie zimniej było od normy wieloletniej o ok. 0,5°C. Na pozostałym obszarze Polski temperatura powietrza była w normie. Najcieplej było w południowych i południowo-zachodnich rejonach, ponad 19°C. Na przeważającym terytorium kraju notowano od 17 do 19°C, jedynie na północy było nieco chłodniej od 15 do 16°C.

Pierwsza i druga dekada sierpnia były ciepłe. W pierwszej dekadzie w północnych i południowych rejonach Polski oraz w drugiej dekadzie na wschodnich obszarach kraju notowano temperaturę powietrza od 18 do 20°C, natomiast na pozostałym terytorium notowano od 20 do 22°C. W trzeciej dekadzie najwyższa temperatura od 18,5 do ponad 20,5°C notowana była w południowej części kraju. Natomiast w północnych oraz północno-wschodnich rejonach Polski notowano temperaturę od 16,5 do 18°C. Najniższą temperaturę powietrza tj. poniżej 16°C zanotowano w rejonie Sudetów Zachodnich.

Opady lipca charakteryzowały się dużą zmiennością. Szczególnie małe poniżej 30 mm notowano w południowo-zachodniej i północno-wschodniej części kraju, stanowiące poniżej 40% normy. Natomiast najwyższe opady wynoszące ponad 150 mm notowano w południowej części kraju oraz nieco mniejsze od 60 do 90 mm w północnej Polsce, stanowiły 90-110% normy. Na przeważającym terytorium kraju notowano opady od 30 do 60 mm (40-90% normy).

W pierwszej dekadzie sierpnia najniższe opady odnotowano w północno-zachodnieji południowo-wschodniej części kraju wynoszące od 5 do 15 mm a miejscami nawet notowano ich brak. Natomiast pomiędzy tymi obszarami opady deszczu były już większe od 15 do ponad 50 mm. W drugiej dekadzie tego miesiąca w północnej części Polski opady były bardzo małe (do 5 mm) lub też w ogóle ich nie notowano. Natomiast w południowej części kraju były one większe od 5 do ponad 50 mm, ale i na tym obszarze zdarzały się miejsca, w których ich nie notowano. W trzeciej dekadzie sierpnia najwyższe opady notowano na Nizinie Mazowieckiej i Podlaskiej oraz na Pobrzeżu Słowińskim, wynosiły od 50 do ponad 75 mm. Na obszarze Wyżyny Małopolskiej oraz Kotliny Sandomierskiej notowano najniższe opady tj. od 25 mm do 35 mm. W pozostałej części kraju opady atmosferyczne wynosiły od 35 do 50 mm.

Największe niedobory wody dla roślin uprawnych w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia występowały w województwie wielkopolskim oraz zachodniopomorskim. Natomiast duże nadmiary wody notowano w dalszym ciągu w południowych terenach woj.: opolskiego, śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego, lubelskiego, mazowieckiego oraz lubuskiego.

Zasięg suszy w stosunku do poprzedniego okresu raportowania zmniejszył sięw uprawach:

• Kukurydzy na kiszonkę,
• Kukurydzy na ziarno,
• Krzewów owocowych,
• Ziemniaka,
• Roślin strączkowych,
• Chmielu,
• Warzyw gruntowych,
• Buraka cukrowego,
• Tytoniu.

W dalszym ciągu w północno-zachodniej Polsce występuje brak dostatecznej ilości opadów, powodując nadal duże niedobory wody w glebie na tym terenie. Występujący duży deficyt wody powoduje, że susza notowana jest na terenie woj. wielkopolskiego zachodniopomorskiego, dolnośląskiego, łódzkiego oraz opolskiego. Mniejsze niedobory wody dotyczą również województwa: lubelskiego, lubuskiego, świętokrzyskiego, pomorskiego oraz podkarpackiego.

Z poważaniem
Dyrektor

Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB, Dr hab. Rafał Pudełko, Dr Katarzyna Żyłowska, Dr Jan Jadczyszyn, Mgr Piotr Koza, Mgr Elżbieta Wróblewska, Mgr Agata Ścibior