Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W siódmym okresie raportowania tj. od 21 maja do 20 lipca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -88 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 14 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 V-10 VII).

Największy deficyt wody notowany był w dalszym ciągu na obszarze: Równiny Białogardzkiej, środkowej części Wybrzeża Słowińskiego, na Pojezierzu Kaszubskim, Żuławach Wiślanych, we wschodniej części Kotliny Gorzowskiej, środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz wschodniej części Niziny Wielkopolskiej, w południowej części Polesia Wołyńskiego, w północnej części Wyżyny Wołyńskiej i na Płaskowyżu Rybnickim od -160 do -209 mm. Mniejsze niedobry wody notowano na Wyżynie Przedborskiej, Pojezierzu Południowopomorskim, w zachodniej części Wzniesień Południowomazowieckich, na Pojezierzu Ełckim, Polesiu Lubelskim oraz na Nizinie Śląskiej od -120 do -159 mm. Na pozostałym terytorium kraju niedobory wody były mniejsze od -50 mm do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

• pomorskiego,
• zachodniopomorskiego,
• mazowieckiego,
• wielkopolskiego,
• łódzkiego,
• kujawsko-pomorskiego,
• śląskiego,
• lubelskiego,
• świętokrzyskiego,
• dolnośląskiego,
• warmińsko-mazurskiego,
• lubuskiego,
• opolskiego,
• podkarpackiego,
• podlaskiego.

Susza występowała w jedenastu uprawach:

• kukurydzy na ziarno,
• kukurydzy na kiszonkę,
• krzewów owocowych,
• zbóż jarych,
• roślin strączkowych,
• zbóż ozimych,
• warzyw gruntowych,
• tytoniu,
• chmielu,
• drzew owocowych,
• truskawek.

Suszę notowano w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 497 gminach (20,06% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 7,87 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,76% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,29 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Suszę odnotowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 497 gminach (20,06% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 7,87 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,76% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,29 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawie kukurydzy na kiszonkę

Suszę notowano także w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 370 gminach (14,94% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,54 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,5% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,42 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Suszę notowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 201 gminach (8,11% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 6,1 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,97% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 1,19 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 265 gminach (10,7% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,88 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 1,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,78 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 5

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawie roślin strączkowych.

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 84 gminach (3,39% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 2,26 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,25% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,16 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimychw województwach przedstawia tab. 6

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawie zbóż ozimych

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 60 gminach (2,42% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,22 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,17% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,17 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 59 gminach (2,38% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,22 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Notowano ją na obszarze 0,2% gruntów ornych kraju, odnotowano zwiększenie tego obszaru o 0,20 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawie tytoniu

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach chmielu. Notowano ją w 6 gminach (0,24% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,24 punktu procentowegow stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawie chmielu

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 12 gminach (0,48% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,48 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,01% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie o 0,01 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawie drzew owocowych

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 40 gminach (1,61% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,52 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,07% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie o 0,05 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawie truskawek

Tegoroczny maj był zimny. Najzimniej było w północnych i południowych rejonach Polski, w których notowano temperaturę powietrza od 10 do 12°C, a miejscami w południowych krańcach kraju nawet 8-10°C. Na znacznym obszarze Polski temperatura wynosiła od 12 do 13°C a w Kotlinie Sandomierskiej przekraczała nawet 13°C. Jedynie na północnych krańcach Polski oraz południowo-wschodnich terenach notowano temperaturę w normie wieloletniej, natomiast na przeważającym terenie kraju była niższa od normy od 1 do 2°C.

Czerwiec tego roku był cieplejszy od średniej wieloletniej od 1 do 3°C. Najcieplej (powyżej 20°C) było w okolicach Sandomierza, centralnej części Niziny Mazowieckiej, na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Wielkopolskiej i w południowej części Niziny Śląskiej. Najzimniej było na Pogórzu od 14 do 18°C. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 18 do 20°C.

W pierwszej dekadzie lipca najcieplej było we wschodniej części kraju, na Pogórzu Karpackim oraz w Kotlinie Sandomierskiej, temperatura wynosiła powyżej 21°C. Najchłodniej było w górach od 14 do 16°C. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 17 do 21°C. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca najwyższą temperaturę powyżej 23°C stwierdzono na Polesiu Lubelskim. Najchłodniej było od 16 do 20°C w Sudetach, na Przedgórzu Sudeckim oraz Pogórzu Zachodniobeskidzkim orazw Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 20 do 23°C.

W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane. Najmniejsze stwierdzono w północno-zachodnich i południowo wschodnich obszarach Polski wynoszące od 40 do 60 mm i na tych terenach stanowiły 90-100% normy, a na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu Zachodnim i Wołyńskim notowano opady o wielkości tylko 70% normy wieloletniej. Natomiast znacznie wyższe opady od 60 do aż 120 mm notowano w szerokim pasie biegnącym od południowo-zachodnich po północno-wschodnie tereny kraju. Wysokie opady od 100 do ponad 200 mm notowano w Sudetach, w Beskidach Zachodnich oraz w Karpatach. Na przeważającym terenie kraju opady tegorocznego maja stanowiły od 100 a miejscami nawet 150% normy wieloletniej.

W czerwcu tak jak w maju opady były zróżnicowane. Od 40 do 80% normy notowano na Pogórzu, Nizinie Śląskiej, Pojezierzu Pomorskim, Nizinie Mazowieckiej, Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Opady w normie wieloletniej notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, Wyżynie Małopolskiej i w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Opady powyżej 120 % normy notowano na Ziemi Lubuskiej oraz w Zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego.

W pierwszej dekadzie lipca najmniejsze opady (poniżej 15 mm) notowano w północnej części Polesia Lubelskiego, na Wyżynie Wołyńskiej, we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej, na Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najwyższe opady zanotowano na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Północnopodlaskiej, w środkowej części Kotliny Sandomierskiej, w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Nizinie Pólnocnomazowieckiej i na Pojezierzu Iławskim od 70 do 110 mm. Na pozostałym obszarze kraju notowano opady od 15 do 70 mm.

W drugiej dekadzie lipca najwyższe opady stwierdzono w środkowej części Pogórza Zachodniobeskidzkiego i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej (powyżej 75 mm). Najniższe opady poniżej 25 mm notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, na Nizinie Południowopodlaskiej, Nizinie Śląskiej, na Pojezierzu Mazurskim, Pobrzeżach, Pojezierzu Pomorskim, w centralnej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz na Ziemi Lubuskiej. W pozostałej części kraju opady wynosiły od 25 do 75 mm.

W okresie sześciodekadowym 21 maja–20 lipiec br. na terenie kraju wystąpiło zmniejszenie deficytu wody dla roślin uprawnych (średnio o 14 mm) w stosunku do poprzedniego monitoringowanego okresu. Takie warunki wilgotnościowe sprawiły, że suszę rolniczą stwierdzono w 15 województwach kraju.

Zdecydowanie największe niedobory wody odnotowano w województwie pomorskim i zachodniopomorskim w którym susza wystąpiła w 11 uprawach. Nieco mniejsza susza wystąpiła w woj. mazowieckim, wielkopolskim, w których stwierdzono ją w 8-7 uprawach. Suszę stwierdzono także w województwie łódzkim, kujawsko-pomorskim, lubelskim i śląskim dla 6 upraw. Natomiast w województwach: lubuskim, opolskim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim dolnośląskim oraz podkarpackim notowano niedobory wody, w których stwierdzono suszę dla pięciu upraw. W województwie podlaskim stwierdzono suszę w trzech uprawach. W tym okresie sześciodekadowym nie stwierdzono suszy rolniczej w woj. małopolskim.

Z poważaniem
Dyrektor

Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB, Dr hab. Rafał Pudełko, Dr Katarzyna Żyłowska, Dr Jan Jadczyszyn, Mgr Piotr Koza, Mgr Anna Jędrejek, Mgr Małgorzata Kozak, Adrian Matczuk