Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W ósmym okresie raportowania tj. od 1 czerwca do 31 lipca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -111,9 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 23,9 mm w stosunku do poprzedniego okresu (21 V-20 VII).

Największy deficyt wody notowany był w dalszym ciągu na obszarze: Równiny Białogardzkiej, środkowej części Wybrzeża Słowińskiego, na Wysoczyźnie Damnickiej, na Pojezierzu Kaszubskim, Żuławach Wiślanych, we wschodniej części Kotliny Gorzowskiej, środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz we wschodniej części: Niziny Wielkopolskiej, Polesia Wołyńskiego, w północnej części Wyżyny Wołyńskiej i na Płaskowyżu Rybnickim od -200 do -259 mm. Mniejsze niedobry wody notowano na Wyżynie Przedborskiej, Wyżynie Kieleckiej, w zachodniej i wschodniej części Pojezierza Południowopomorskiego, w zachodniej części Wzniesień Południowomazowieckich, na Pojezierzu Ełckim, w południowej i północnej części Niziny Północnopodlaskiej, na Polesiu Lubelskim, Nizinie Śląskiej oraz w północnej części Kotliny Sandomierskiej od -120 do -199 mm. Na pozostałym terytorium kraju niedobory wody były mniejsze od -50 mm do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

• pomorskiego,
• zachodniopomorskiego,
• wielkopolskiego,
• mazowieckiego,
• kujawsko-pomorskiego,
• śląskiego,
• warmińsko-mazurskiego,
• lubelskiego,
• podkarpackiego,
• łódzkiego,
• świętokrzyskiego,
• lubuskiego,
• opolskiego,
• podlaskiego,
• dolnośląskiego,
• małopolskiego.

Susza występowała w trzynastu uprawach:

• kukurydzy na ziarno,
• kukurydzy na kiszonkę,
• krzewów owocowych,
• roślin strączkowych,
• warzyw gruntowych,
• zbóż jarych,
• tytoniu,
• truskawek,
• zbóż ozimych,
• chmielu,
• ziemniaka,
• drzew owocowych,
• buraka cukrowego.

W obecnym okresie sześciodekadowym największą suszę notowano w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 1045 gminach (42,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 22,13 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 10,63% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,87 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Suszę notowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 1045 gminach (42,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 22,13 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 10,63% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,87 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Suszę notowano także w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 791 gminach (31,93% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,99 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 9,99% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,49 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Suszę notowano również w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 681 gminach (27,49% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,79 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 7,53% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,17 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 347 gminach (14,01% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 11,59 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,95% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 2,78 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 5

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawie warzyw gruntowych.

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 321 gminach (12,96% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 4,85 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,43% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,46 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarychw województwach przedstawia tab. 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawie zbóż jarych

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 321 gminach (12,96% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 10,58 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 3,29% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 3,09 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszyw uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach truskawek. Notowano ją w 186 gminach (7,51% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 5,9 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Notowano ją na obszarze 0,98% gruntów ornych kraju, odnotowano zwiększenie tego obszaru o 0,91 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawie truskawek

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 179 gminach (7,23% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,84 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,84% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,59 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimychw województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawie zbóż ozimych

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano w uprawach chmielu. Notowano ją w 179 gminach (7,23% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 6,99 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,88% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawie chmielu

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach ziemniaka. Notowano ją w 165 gminach (6,66% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,8% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tab. 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawie ziemniaka

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 110 gminach (4,44% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,96 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,47% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie o 0,46 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 12.

Tabela 12. Zasięg suszy w uprawie drzew owocowych

Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach buraka cukrowego. Notowano ją w 35 gminach (1,41% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,26% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego w województwach przedstawia tab. 13.

Tabela 13. Zasięg suszy w uprawie buraka cukrowego

Czerwiec tego roku był cieplejszy od średniej wieloletniej od 1 do 3°C. Najcieplej (powyżej 20°C) było w okolicach Sandomierza, centralnej części Niziny Mazowieckiej, na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Wielkopolskiej i w południowej części Niziny Śląskiej. Najzimniej było na Pogórzu od 14 do 18°C. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 18 do 20°C.

W pierwszej dekadzie lipca najcieplej było we wschodniej części kraju, na Pogórzu Karpackim oraz w Kotlinie Sandomierskiej, temperatura wynosiła powyżej 21°C. Najchłodniej było w górach od 14 do 16°C. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 17 do 21°C. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca najwyższą temperaturę powyżej 23°C stwierdzono na Polesiu Lubelskim. Najchłodniej było od 16 do 20°C w Sudetach, na Przedgórzu Sudeckim oraz Pogórzu Zachodniobeskidzkim orazw Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 20 do 23°C.

W trzeciej dekadzie lipca na przeważającym obszarze Polski notowano temperaturę powyżej 21°C. Poniżej tej wartości odnotowano ją na pojezierzach: Pomorskim, Iławskim, Litewskim i we wschodniej części Pojezierza Mazurskiego; na Nizinie Śląsko-Łużyckiej, we wschodniej części Niziny Północnopodlaskiej oraz na wyżynach: Przedborskieji Woźnicko-Wieluńskiej od 17 do 21°C.

W czerwcu tak jak w maju opady były zróżnicowane. Od 40 do 80% normy notowano na Pogórzu, Nizinie Śląskiej, Pojezierzu Pomorskim, Nizinie Mazowieckiej, Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Opady w normie wieloletniej notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, Wyżynie Małopolskiej i w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Opady powyżej 120 % normy notowano na Ziemi Lubuskiej oraz w Zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego.

W pierwszej dekadzie lipca najmniejsze opady (poniżej 15 mm) notowano w północnej części Polesia Lubelskiego, na Wyżynie Wołyńskiej, we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej, na Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najwyższe opady zanotowano na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Północnopodlaskiej, w środkowej części Kotliny Sandomierskiej, w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Nizinie Pólnocnomazowieckiej i na Pojezierzu Iławskim od 70 do 110 mm. Na pozostałym obszarze kraju notowano opady od 15 do 70 mm.

W drugiej dekadzie lipca najwyższe opady stwierdzono w środkowej części Pogórza Zachodniobeskidzkiego i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej (powyżej 75 mm). Najniższe opady poniżej 25 mm notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, na Nizinie Południowopodlaskiej, Nizinie Śląskiej, na Pojezierzu Mazurskim, Pobrzeżach, Pojezierzu Pomorskim, w centralnej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz na Ziemi Lubuskiej. W pozostałej części kraju opady wynosiły od 25 do 75 mm.

W trzeciej dekadzie lipca najniższe opady notowano (poniżej 10 mm) na Pojezierzach: Pomorskim, Wielkopolskim, Lubuskim, Chełmińsko-Dobrzyńskim; w zachodniej części Niziny Śląskiej, Północnopodlaskiej oraz na obszarze łączącym Wyżynę Przedborską, Woźnicko-Wieluńskiej z Niziną Południowowielkopolską i Wzniesieniami Południowomazowieckimi. Natomiast najwyższe stwierdzono na Pojezierzu Litewskim, we wschodniej części Niziny Północnopodlaskiej, na Polesiu Zachodnim, w Kotlinie Sandomierskiej, w środkowej części Niziny Środkowomazowieckiej oraz na południu kraju od 30 do ponad 50 mm. W pozostałej części Polski opady odnotowano od 10 do 30 mm.

W okresie sześciodekadowym 1 czerwiec – 31 lipiec br. na terenie kraju wystąpiło zwiększenie deficytu wody dla roślin uprawnych (średnio o 23,9 mm) w stosunku do poprzedniego monitoringowanego okresu. Takie warunki wilgotnościowe sprawiły, że suszę rolniczą stwierdzono w 16 województwach kraju.

Zdecydowanie największe niedobory wody odnotowano w województwie pomorskim, zachodniopomorskim i wielkopolskim w którym susza wystąpiła w 13 uprawach. Nieco mniejsza wystąpiła w woj. mazowieckim, śląskim, kujawsko-pomorskim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, podkarpackim, w których stwierdzono ją w 11-12 uprawach. Suszę stwierdzono także w województwie łódzkim, świętokrzyskim, lubuskim, opolskim i podlaskim dla 7 upraw. Natomiast w województwach dolnośląskim oraz małopolskim notowano niedobory wody, w których stwierdzono suszę dla czterech upraw.

Z poważaniem
Dyrektor

Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB, Dr hab. Rafał Pudełko, Dr Katarzyna Żyłowska, Dr Jan Jadczyszyn, Mgr Piotr Koza, Mgr Anna Jędrejek, Mgr Małgorzata Kozak, Adrian Matczuk